Giải pháp giảm chi phí nhưng vẫn đảm bảo chất lượng suất ăn bán trú

Chi phí cho suất ăn bán trú đang là một trong những vấn đề khiến nhiều trường học và phụ huynh trăn trở. Khi giá thực phẩm, nhiên liệu và nhân công tăng mạnh sau năm 2024, việc vừa đảm bảo bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng, an toàn, ngon miệng, vừa giữ mức chi phí hợp lý trở thành bài toán khó. Nhiều trường tìm cách cắt giảm chi phí, nhưng không ít nơi vô tình làm giảm chất lượng hoặc vi phạm quy định an toàn thực phẩm.

Vậy đâu là giải pháp thực tế và bền vững để tối ưu chi phí mà vẫn duy trì chất lượng bữa ăn bán trú cho học sinh? Bài viết này phân tích chi tiết các mô hình hiệu quả, ví dụ thực tế và góc nhìn chuyên gia trong lĩnh vực suất ăn học đường.

1. Bài toán chi phí trong suất ăn bán trú: Thực tế không dễ dàng

Theo thống kê của Sở Giáo dục TP. Hồ Chí Minh, trung bình chi phí một suất ăn bán trú tại trường tiểu học dao động 35.000–45.000 đồng/học sinh/ngày, trong đó:

• 60–65% là chi phí nguyên liệu (thực phẩm tươi sống, gia vị).

• 15% là chi phí nhân công.

• 10% là chi phí vận hành (gas, điện, nước, khấu hao bếp).

• 10% là lợi nhuận và chi phí quản lý của nhà cung cấp.

Tuy nhiên, từ cuối năm 2024, giá thực phẩm tăng 10–20%, chi phí vận hành tăng gấp rưỡi khiến nhiều đơn vị rơi vào thế khó. Nếu giữ nguyên giá, chất lượng khó đảm bảo; nếu tăng giá, phụ huynh phản đối.

Một ví dụ điển hình là Trường Tiểu học Phước Long (TP. Thủ Đức). Trong năm học 2023–2024, chi phí suất ăn tăng từ 35.000 lên 42.000 đồng, khiến nhiều phụ huynh phàn nàn. Nhà trường buộc phải tìm cách tái cấu trúc quy trình cung cấp suất ăn, yêu cầu nhà thầu giảm chi phí không cần thiết nhưng vẫn đảm bảo an toàn và dinh dưỡng. Sau 3 tháng, trường đã giảm được 12% chi phí mà không ảnh hưởng chất lượng — một kết quả đáng chú ý trong bối cảnh giá cả leo thang.

Câu chuyện này đặt ra một thực tế: giảm chi phí không có nghĩa là cắt giảm chất lượng, mà là tối ưu quy trình, nguyên liệu và nhân sự một cách thông minh.

2. Giải pháp 1: Tối ưu quy trình cung ứng – cắt giảm chi phí trung gian

Một trong những nguyên nhân khiến giá suất ăn tăng cao là do chuỗi cung ứng nhiều tầng nấc. Nhà cung cấp mua nguyên liệu qua đại lý, đại lý lại nhập từ chợ hoặc nhà phân phối. Mỗi khâu đều có phần trăm lợi nhuận, khiến giá cuối cùng bị đội lên.

Giải pháp hiệu quả nhất là hợp tác trực tiếp với các nhà sản xuất hoặc nông trại để xây dựng chuỗi cung ứng khép kín. Nhiều công ty suất ăn lớn như Haseca, Suất Ăn Xanh hay Nam An đã áp dụng mô hình này, ký hợp đồng dài hạn với trang trại rau sạch, trại chăn nuôi đạt chuẩn VietGAP. Nhờ đó, họ vừa giảm 8–15% chi phí nguyên liệu, vừa đảm bảo nguồn gốc thực phẩm minh bạch.

Trường Tiểu học Hòa An (Bình Dương) là một ví dụ thực tế. Khi chuyển sang hợp tác với Haseca vào đầu năm 2024, nhà trường yêu cầu toàn bộ thực phẩm phải truy xuất nguồn gốc bằng mã QR. Mỗi ngày, rau củ được chuyển thẳng từ nông trại ở Lâm Đồng, thịt từ nhà máy chế biến đạt chuẩn HACCP. Kết quả, giá trung bình suất ăn giảm 3.000 đồng so với năm trước, nhưng chất lượng và niềm tin của phụ huynh lại tăng đáng kể.

Ngoài ra, việc đặt hàng theo kế hoạch dài hạn cũng giúp giảm chi phí đáng kể. Khi biết rõ số lượng học sinh và khẩu phần, nhà cung cấp có thể chủ động nhập số lượng lớn, thương lượng giá tốt hơn với nhà sản xuất.

3. Giải pháp 2: Thiết kế thực đơn khoa học – tối ưu dinh dưỡng và chi phí

Thực đơn là “trái tim” của suất ăn học đường. Nhiều trường cố gắng làm phong phú bữa ăn bằng cách thêm nhiều món đắt tiền (như tôm, cá hồi, bò), nhưng vô tình làm chi phí đội lên mà chưa chắc học sinh thích ăn. Giải pháp nằm ở thiết kế thực đơn thông minh, dựa trên 3 nguyên tắc:

1. Cân bằng dinh dưỡng – thay thế linh hoạt:
   Thay vì dùng các loại thực phẩm đắt đỏ hằng ngày, có thể thay thế bằng nguyên liệu tương đương về giá trị dinh dưỡng nhưng giá thành thấp hơn. Ví dụ: thay cá hồi bằng cá basa hoặc cá thu, thay thịt bò bằng thịt nạc vai heo, dùng trứng hoặc đậu phụ xen kẽ để tăng protein.

2. Tận dụng thực phẩm theo mùa:
   Rau củ, trái cây, hải sản theo mùa luôn có giá rẻ hơn 20–30%. Nếu thực đơn xoay vòng theo mùa, nhà trường vừa tiết kiệm chi phí vừa đảm bảo độ tươi ngon.

3. Giảm lãng phí bằng khẩu phần hợp lý:
   Theo khảo sát của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, lượng thực phẩm bị bỏ thừa trong bữa trưa học sinh có thể chiếm đến 18%. Việc điều chỉnh khẩu phần theo độ tuổi, nhu cầu năng lượng giúp tiết kiệm đáng kể chi phí mỗi tháng.

Ví dụ: Trường Tiểu học Thăng Long (Hà Nội) áp dụng thực đơn 4 tuần luân phiên, xây dựng cùng chuyên gia dinh dưỡng. Thay vì 4 món (2 mặn, 1 canh, 1 xào), họ chỉ giữ 3 món nhưng chế biến đa dạng và trình bày hấp dẫn. Sau 6 tháng, lượng thức ăn thừa giảm 25%, đồng thời chi phí mỗi suất ăn giảm 10% mà vẫn đạt chuẩn dinh dưỡng.

4. Giải pháp 3: Ứng dụng công nghệ và quản lý minh bạch để tối ưu vận hành

Một yếu tố lớn ảnh hưởng chi phí chính là vận hành thủ công, thiếu giám sát minh bạch. Nhiều nhà cung cấp và trường học vẫn quản lý thủ công bằng sổ sách, dẫn đến thất thoát thực phẩm, nhân công kém hiệu quả và khó kiểm soát.

Hiện nay, nhiều hệ thống suất ăn đã chuyển sang sử dụng phần mềm quản lý suất ăn thông minh như Subfi, SmartMeal hoặc phần mềm do Haseca phát triển nội bộ. Những hệ thống này giúp:

• Tự động lập kế hoạch đặt hàng theo số lượng học sinh đăng ký.

• Theo dõi tồn kho, hạn sử dụng, nhiệt độ lưu trữ.

• Ghi nhận phản hồi của phụ huynh và học sinh qua mã QR từng bữa ăn.

• Tối ưu lịch vận chuyển và phân bổ nhân sự theo ca.

Nhờ công nghệ, nhiều trường giảm được 5–7% chi phí vận hành, đồng thời nâng cao tính minh bạch. Một ví dụ cụ thể: Trường Liên cấp Ánh Dương (Hà Nội) áp dụng phần mềm quản lý bếp ăn từ đầu năm 2025. Mỗi ngày, hệ thống tự động dự báo số lượng suất ăn cần chuẩn bị, giúp giảm lãng phí nguyên liệu và giảm hơn 1,2 triệu đồng/ngày cho toàn trường.

5. Giải pháp 4: Mô hình hợp tác “cùng chia sẻ chi phí” giữa nhà trường – phụ huynh – nhà cung cấp

Một xu hướng mới đang được áp dụng tại các trường tư thục là mô hình hợp tác 3 bên, trong đó nhà trường, nhà cung cấp và phụ huynh cùng chia sẻ chi phí đầu tư ban đầu để đổi lại chất lượng ổn định lâu dài.

Ví dụ: Trường Tiểu học Ngọc Lan (Hải Phòng) từng gặp khó khăn khi giá suất ăn tăng mạnh. Thay vì tăng giá đột ngột, trường kêu gọi phụ huynh góp 50% chi phí đầu tư nâng cấp bếp ăn (mỗi phụ huynh chỉ 100.000 đồng/học kỳ), phần còn lại do nhà cung cấp đầu tư. Nhờ vậy, trường duy trì được suất ăn 40.000 đồng/ngày trong suốt 2 năm mà vẫn nâng cấp được hệ thống bếp đạt chuẩn an toàn.

Mô hình này dựa trên nguyên tắc “đồng hành – minh bạch – cùng lợi ích”:

• Nhà cung cấp cam kết công khai nguồn gốc và chi phí từng bữa ăn.

• Nhà trường chịu trách nhiệm giám sát quy trình và công khai báo cáo định kỳ.

• Phụ huynh được quyền kiểm tra đột xuất và góp ý trực tiếp.

Khi mọi bên cùng chia sẻ trách nhiệm, chi phí được kiểm soát chặt chẽ mà không ảnh hưởng đến chất lượng.

6. Góc nhìn chuyên gia: Cắt giảm thông minh, không cắt giảm giá trị

Theo chuyên gia Nguyễn Hoàng Minh, người có hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý suất ăn học đường và từng là cố vấn cho nhiều doanh nghiệp F&B lớn tại Việt Nam, “Giảm chi phí bữa ăn học đường không có nghĩa là cắt đi dinh dưỡng hay an toàn, mà là tái cấu trúc toàn bộ chuỗi vận hành để tăng hiệu quả”.

Ông Minh phân tích: “Sai lầm của nhiều đơn vị là cắt giảm ngay vào nguyên liệu hoặc nhân công. Đó là hướng ngắn hạn, gây hệ lụy lâu dài. Thay vào đó, hãy bắt đầu từ ba điểm: quản trị chuỗi cung ứng – tối ưu quy trình – minh bạch dữ liệu.”

Ông đưa ra ba khuyến nghị cụ thể:

1. Tập trung vào giá trị dinh dưỡng trên từng đồng chi phí. Mỗi đồng tiết kiệm phải đi đôi với lợi ích dinh dưỡng, không phải giảm khẩu phần.

2. Đào tạo lại đội ngũ nhân viên bếp ăn. Nhân viên được huấn luyện tốt sẽ giảm hao hụt nguyên liệu, giảm lãng phí đến 10%.

3. Ứng dụng công nghệ kiểm soát liên tục. Phần mềm giám sát, camera bếp, và phản hồi phụ huynh theo thời gian thực giúp giảm sai sót và tăng hiệu suất.

Ông kết luận: “Trong thời đại hiện nay, công nghệ và minh bạch là chìa khóa để tối ưu chi phí mà không hy sinh chất lượng. Trường học và nhà cung cấp cần coi suất ăn học đường là dịch vụ chuyên nghiệp, không chỉ là ‘phần ăn rẻ nhất’.”

Việc giảm chi phí suất ăn bán trú không chỉ là bài toán kinh tế, mà còn là phép thử về năng lực quản trị và tầm nhìn của nhà trường. Một bữa ăn ngon, đủ dinh dưỡng, an toàn và hợp túi tiền chính là thước đo uy tín của trường và lòng tin của phụ huynh.

Từ thực tế nhiều mô hình thành công có thể rút ra rằng:

• Cắt giảm chi phí không phải là cắt đi chất lượng, mà là cắt bỏ lãng phí.

• Minh bạch quy trình, đồng hành cùng phụ huynh và ứng dụng công nghệ chính là chìa khóa của hiệu quả.

Khi mọi bên cùng hướng về mục tiêu “vì học sinh”, những suất ăn bán trú sẽ không chỉ là bữa ăn giữa ngày, mà là nguồn năng lượng tích cực nuôi dưỡng thế hệ tương lai khỏe mạnh, thông minh và hạnh phúc.

Haseca - Suất ăn công nghiệp hàng đầu Việt Nam

Haseca - Công ty cổ phần Dịch vụ Hà Thành, trải qua 10 năm xây dựng và phát triển, Haseca đã vươn lên trở thành nhà cung cấp suất ăn công nghiệp uy tín hàng đầu Việt Nam. Mỗi năm nhà thầu bếp ăn Haseca lại cung cứng hàng triệu bữa ăn Ngon - Sạch - An toàn - Chất lượng khắp cả nước. Với quy trình làm việc chuyên nghiệp, hiệu quả, cùng sự cầu thị, không ngừng cải tiến, hoàn thiện dịch vụ, bếp ăn tập thể Haseca đã chinh phục và giữ vững niềm tin của nhiều khách hàng khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, EU, Đài Loan, Trung Quốc,...

Hiện nay, bếp ăn công nghiệp Haseca có thể đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng, cụ thể như: cá nhân hóa thực đơn theo yêu cầu, xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp với từng ngành nghề, đặc điểm công việc của khách hàng. Toàn bộ quá trình xây dựng thực đơn, cân đối chế độ dinh dưỡng được triển khai bởi đội ngũ dinh dưỡng viên chuyên nghiệp, được đào tạo bài bản về dinh dưỡng suất ăn công nghiệp.

Trong hoạt động kinh doanh suất ăn công nghiệp, Haseca không chỉ tiên phong ở quá trình chuyên nghiệp hóa, tuân thủ nghiêm ngặt quy trình chế biến, vệ sinh an toàn thực phẩm, an toàn lao động mà còn có nhiều nỗ lực trong việc thực hiện các chính sách xã hội, tích cực hỗ trợ học tập, giải quyết việc làm cho các bạn sinh viên mới ra trường, người lao động trung niên.

Ngoài ra, HappySpoon cũng là thương hiệu trực thuộc Hà Thành, tập trung vào lĩnh vực suất ăn học đường. Với định hướng cung cấp những bữa ăn đủ chất, ngon miệng và đảm bảo vệ sinh cho học sinh, HappySpoon chú trọng xây dựng thực đơn khoa học, phù hợp từng độ tuổi và nhu cầu dinh dưỡng. Thương hiệu này không chỉ mang đến giải pháp tối ưu cho các trường học trong việc quản lý bữa ăn, mà còn đồng hành cùng phụ huynh trong việc chăm lo sức khỏe cho thế hệ trẻ, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

Bạn đang cần một đơn vị cung ứng suất ăn công nghiệp uy tín hàng đầu Việt Nam. Hãy đến với Haseca bạn sẽ cảm nhận được dịch vụ chất lượng cao, trách nhiệm và sự tự tần tình từ mỗi cá nhân chúng tôi. Với phương châm "Ngon sạch từ tâm", nhà cung ứng suất ăn công nghiệp Haseca rất mong muốn nhận được sự hợp tác, đồng hành của bạn.

• CHI NHÁNH
  Tầng 2, toà ThePride, La Khê, Hà Đông, Hà Nội
  0966 816 002 - 0966 741 866